گویش
مردم این منطقه به لهجهٔ هورامی تکلم میکنند.هورامان بطور کلی خود به چند بخش تقسیم میشود که عبارت اند از هورامان لهون، هورامان تخت و ژاورو. از نظر سیاسی نیز به دو قسمت شرقی(ایران) و غربی(عراق) تقسیم شدهاست و در ایران در استانهای کردستان و کرمانشاه سکونت دارند. از مناطق مهم شهری آن نیز میتوان به پاوه، نوسود، نودشه، بیاره و حلبچه اشاره کرد، که البته در شهرهایی نظیر مریوان، کامیاران، روانسر، سنندج، کرمانشاه، جوانرود و تهران نیز از طریق مهاجرت مردم هورامی زبان ساکن شدهاند.[نیازمند منبع] در مورد کلمه اورامان و وجهه تسمیه آن نظرات گوناگونی وجود دارد اما به نظر میرسد که اصل آن از کلمه هورامان بمعنی بر افراشته و بلند باشد[۱]
وجه تسمیه
واژه اورامان یا هورامان از دو بخش اهورا و «مان» به معنی خانه، جایگاه و سرزمین تشکیل شدهاست. پس اورامان یعنی سرزمین اهورایی و جایگاه اهورا مزدا. «هور» معنی دیگری هم دارد. هور در اوستا به معنی خورشید است. هورامان را میتوان جایگاه خورشید هم معنی کرد[۲]. جنوب شرقی شهر مریوان روستایی به نام اورامانات تخت قرار دارد که جادهای به طول هفتاد و پنج کیلومتر آن را به شهر مریوان متصل میکند. اگر با یک حساب سرانگشتی حفظ اصالت و فرهنگ ابیانهایها و معماری ماسوله را کنار هم قرار و گسترش دهیم جواب صورت مسئله ما روستای اورامانات تخت خواهد بود. این روستا را هزار ماسوله مینامند. زیرا معماری آن همانند ماسولهاست. حیاط هر خانه بام خانهای دیگر است، اما با وسعتی بیشتر.
بافت روستا
معماری اورامانات و سرسبزی این منطقه کوهستانی رویای پلههایی به سمت بهشت را متصور میکند. خانههای این روستا با سنگ و اغلب به صورت خشکه و به صورت پلکانی ساخته شدهاست. مردم منطقه معتقدند اورامانات تخت زمانی شهری بزرگ بوده و مرکزیتی خاص داشته به همین دلیل از آن به عنوان تخت یا مرکز حکومت ناحیهٔ اورامان یاد میکردهاند. به غیر از وضعیت خاص روستا از نظر معماری، موقعیت چشمههای پرآب، مراسم خاص و آداب و رسوم و وجود مقبره و مسجد پیر شالیار و به ویژه جمعیت و تعداد سکنه قابل توجه آن نشانگر اهمیت منطقه از زمان ساسانی است. پوشاک کردی آمیزهای از رنگ و نقش است. در کجا و چگونه میتوان زیباترین رنگهای دنیا را در کنار هم دید. لباس مردم اورامانات کردی است. پیش از ورود پارچه و کفشهای خارجی و سایر منسوجات داخلی بهاستان کردستان، بیشتر پارچهها و پای افزار مورد نیاز آنها توسط بافندگان و دوزندگان محلی بافته و ساخته میشدهاست.
از بزرگترین خاندانهای ساکن در این مناطق میتوان به طایفه خالد و خانواده مفتیها اشاره کرد و میتواند از شخصیتهایی چون محمد زاهد ضیایی پاوهای، شیخ نصرالدین خالصی و سید محمد طاهر هاشمی به عنوان شخصیتهای برجسته این خطه نام برد.
نظرات شما عزیزان:
برچسب ها : اورامان,
موضوع :
طبيعت ايران , ,